Section outline

    • PRESENTACIÓN

      Neste documento podedes atopar os temas que imos tratar neste curso, os criterios de cualificación e as normas para a elaboración e presentación de traballos voluntarios.

    • TRABALLOS VOLUNTARIOS

      Neste apartado propoñeremos a realización de traballos e actividades que van ter carácter voluntario. Os puntos que obteñades con eles  conformarán un 10% da vosa cualificación en cada avaliación

    • Podedes subir aquí os vosos traballos voluntarios.

      Lembrade pasalos a pdf

    • Subide aquí os informes de prácticas. 
      Lembrade que a presentación e lexibilidade do material é importante. Non esquezades pasalo a formato pdf para que non haxa problemas á hora de que eu os poida ler. 

      E lembrade tamén que a avaliación témola o martes día 10 e que eu teño que poñer as notas como moi tarde  o luns, e vou precisar tempo para corrixir. Polo tanto:
      DATA LÍMITE DE PRESENTACIÓN: DOMINGO, 8 DE XUÑO ÁS 12:00 DA MAÑÁN!!!



  • O obxectivo deste tema é o de presentar a constitucion química da materia viva e familiarizarnos coa estrutura química dos principais tipos de moléculas orgánicas coas que traballaremos. Trátase dun tema moi importante de cara á materia de bioloxía de 2º de Bacharelato, no que a bioquímica ten un papel esencial.


    • Leremos a continuación un texto que tenta determinar que é a vida e cales son as diferenzas entre os procesos que definen aos seres vivos e á materia inerte. Ao final do texto plantéxanse unha preguntas que debedes contestar e subir na tarefa que hai a continuación

    • Subide nesta tarefa o guión da práctica que tedes que desenvolver no laboratorio.

      Para facer o guión presta atención ás instrucións que se dan no documento que tes na tarefa. 

    • Esta é a presentación que empregaremos na aula para presentar os principais tipos de moléculas orgánicas. 

    • Neste boletín hai preguntas que saíron en exames de cursos anteriores. Pode resultarvos de utilidade para reviasr a materia. 

    • A ORIXE DA VIDA


      A orixe da vida  é aínda unha incógnita para os científicos. a continuación podedes ver varios vídeos sobre algunhas das principais ideas e experimentos que tentan dar unha resposta a esta cuestión. 

  • Destacado


    • Na aula  aprendimos a empregar unha chave dicotómica sinxela que nos permitiu clasificar algúns dos fentos  presentes nos ecosistemas máis cercanos a nos.

      Trátase agora de poñer en práctica o aprendido e buscar eses fentos no seu hábitat natural. O que tedes que facer É:

      Identificar a lo menos cinco fentos silvestres (non o tentedes con fentos cultivados, pois pode ser moito máis difícil).

      Deberedes subir un documento no que  presentedes unhas fotos que permitan a identificación clara do fento. Para iso, faredes a foto mostrando detalles da planta (Forma da fronde, sores, rizoma, presencia de escamas, etc) e tamén unha foto do fento completo no seu hábitat natural na que se poida ver, ademais, un papel no que apareza :

      Especie do fento

      Localización

      Data

      Nome do autor da foto (que lóxicamente, debedes ser cada un de vos).

      Para identificar os fentos podedes empregar a chave dicotómica que vimos nas prácticas. Tedes un documento cunha copia. Tamén podedes empregar a app plantnet, ou outra app de identificación de especies vexetais que atopedes. 

      Data límite para entregar o traballo: domingo, 26 de xaneiro ás 24:00 h

    • Na seguinte presentación que imos empregar na aula recóllense imaxes dos principais Philum do reino animal.




  • Empregaremos a aula virtual para subir as presentacións e documentos cos que traballaremos na aula e que non estean no libro dixital. Tamén para entregar as actividades que se propoñamos. 


    • ESTUDIO E OBSERVACIÓN DE FLORES.

       

       

      Material:        -      Diversos exemplares de flores silvestres

      -          Lupa

      -          Agullas con mango

       

      PROCEDEMENTO.

       

      Durante estas prácticas observaremos flores das principais familias de anxiospermas.

       Para cada familia deberás observar e describir as estruturas florais. Fai debuxos que ilustren o que ves. Tamén podes presentar algunha fotografía.

       

      • Cáliz: nº de sépalos, forma, libres ou soldados entre eles, color.
      • Corola: nº de pétalos, libres ou soldados entre eles, iguais ou non, color.
      • Androceo (órganos masculinos da flor): nº de estames, disposición (soldados á corola ou non, forma, etc. ), punto de inserción.
      • Xineceo (Órganos femininos da flor): Forma do estigma, carpelos libres ou soldados, forma do ovario, situación do ovario (Súpero ou ínfero).

       

      As familias que estudaremos serán:

      Papilonáceas ( legumes )

      Crucíferas.

      Xeraniáceas.

      Labiadas

      Compostas

      Gramíneas

      Umbelíferas

      Presentarás unha ficha para cada unha das familias tratadas.

       


    • Nesta carpeta tedes ilustracións con esquemas das estruturas florais das principais familias de plantas anxiospermas. 

    • Sistema endócrino en vertebrados

    • Os sistemas de coordinación hormonal en animais experimentaron importantes cambios ao longo da evolución. Posiblemente, os primeiros sistemas hormonais foron as células neurosecretoras, é dicir, células do sistema nervioso que, ademais, segregaban mensaxeiros químicos.

      Posteriormente apareceron as glándulas endócrinas independentes que, en moitos casos, teñen un control nervioso a través de hormonas de neurosecreción. 

    • Sistema nervioso

    • Potencial de acción

      Action Potentials

    • Neste enlace tedes unha explicación detallada que relaciona qa gráfica do potencial de acción cos movementos de ións a ambos lados da membrana da neurona. 

  • Qué es la reproducción en los animales: reproducción sexual y asexual -  ElBlogVerde.com

  • Neste tema estudaremos como os xeólogos empregan as rochas para ler a súa mensaxe e con ela reconstruír a historia da vida no planeta.

    Traballaremos tomando como base o noso libro e texto.  Recoméndovos que empreguedes o libro en formato electrónico, pois neldesde el podedes acceder directamente a algúns recursos que nos van resultar moi útiles.

     

    • INTRODUCCIÓN

      A historia da Terra, dos seres vivos, e por suposto do ser  humano,  está escrita nas rochas. Na parte de xeoloxía deste curso  estudaremos os tres tipos de rochas, as magmáticas, as metamórficas e as sedimentarias . dos tres tipos, son as sedimentarias as que conteñen unha información máis evidente e accesible. A través da súa observación e estudo poderemos coñecer non so a súa idade senón tamén o ambiente no que se formaron.

      Non imos a afondar neste tema no estudo das rochas sedimentarias. Iso queda para un tema que veremos máis adiante. Pero, para  comprender algúns conceptos deste tema, é preciso saber algo sobre elas.

      Para comezar faremos, como sempre,  a lectura do texto de presentación da páxina 231 do noso libro de texto. O vídeo que o acompaña e tamén moi interesante.

       Para comezar, as rochas sedimentarias aparecen dispostas en estratos. Pero, que son os estratos? 

    • Este é un exercicio de interpretación dun corte xeolóxico que podedes presentar de xeito voluntario para mellorar a vosa cualificación. 

      O exercicio está en formato editable. Podedes descargalo, contestar as preguntas sobre o mesmo documento e  subilo novamente. Se o facedes en  colaboración con  máis compañeiros ou compañeiras, debedes indicar  o nome dos que participaron. Ainda así, cada un deberá subir o seu documento. 

      A data límite de entrega é vindeiro domingo a medianoite.







      1. 1. Os fósiles e a información que proporcionan
    • 2. Métodos de datación. Idade relativa

    • Actividades

    • Vídeo

      Neste video, unha profesora fai unha presentacion coa que se explican e reforzan algúns dos conceptos vistos ata o de agora. 

    • Actividades

    • A continuación tedes tres documentos. O primeiro son catro casos prácticos moi sinxelos. Propoño que tentedes resolvelos antes de ver as solucións, que están no seguinte documento.

      O terceiro son outros casos prácticos para que descarguedes, resolvades e entreguedes. 

    • Transgresións e regresión mariñas

    • Algo que estades a ver nos cortes xeolóxicos, é que nunha mesma rexión hai materiais que se orixinaron no mar e materiasi de orixe continental. Quere dicir iso que os océanos ocuparon e desocuparon repetidas veces os continentes? Pois si.

      Ao avance dos océanos sobre o continente chamámoslle Transgresión e á súa retirada, Regresión.

      O seguinte vídeo explica de xeito bastante claro eses dous conceptos. 

    • 3. Métodos de datación. Idade absoluta

    • Traballo para a súa exposición

    • Neste documento tedes explicados e distribuídos os traballos que tedes que facer.

      Para as dúbidas que teñades e para calquera proposta que qeirades facer, empregade o foro do traballo que vai a continuación. Os traballos os entregares con data límite do vindeiro día 30 de abril. 

  • Á hora de afrontar o estudo da estrutura interna do planeta  interésanos coñecer as partes nas pensamos  que está dividida a Terra por dentro, pero como estudantes de ciencias interésanos aínda máis coñecer os métodos polos que acadamos ese coñecemento. 

    • INTRODUCCIÓN

      No libro "Viaxe ao centro da Terra" publicado en 1864, o escritor Jules Verne  leva aos seus personaxes ata o centro da Terra a través dunha serie de túneles que se abren baixo un volcán islandés. Esta sería unha marabillosa forma de ter un coñecemento directo do interior da Terra, pero que soamente é posible na ficción. A realidade é que a única maneira que temos de acceder ao interior do planeta de forma directa e escavando un pozo. Como podedes ler no apartado do libro de texto "Chegaremos ao manto?" da páxina 256, a nosa capacidade soamente nos permite "rabuñar" un pouco na superficie.  Por esa razón, a meirande parte do que coñecemos sabémolo a través da interpretación de datos indirectos. 

       A continuación faremos unha actividade que ten como obxectivo ilustrar o os métodos indirectos para estudar a estrutura interna do planeta. Para iso imos traballar unhas bolas de plastelina que vos vou proporcionar.


    • ACTIVIDADE PRÁCTICA. A Terra como unha bola de plastilina

      Todos tedes a vosa bola de plastilina e unha pregunta: 

       As bolas, están feitas unicamente de plastilina, ou ben teñen algo dentro?.  E, no caso de que teñan algo dentro, que podemos chegar a saber sobre ese material?

       Esta será a vosa primeira tarefa, e teredes que resolvela de acordo ao seguinte guión: 

    • COÑECER A ESTRUTURA DO PLANETA A TRAVÉS DE DATOS INDIRECTOS

      Calculando a densidade do planeta e comparándoa coa densidade media dos materiais aos que podemos acceder de forma directa pódense extraer conclusións sobre algúns aspecto da estrutura do planeta.  Pero, podemos calcular a densidade de todo o planeta?

      A densidade  é a relación entre a masa e o volume. Logo, para determinar a densidade do planeta precisamos medir a súa masa e o seu volume.

      O volume podémolo medir de forma aproximada a través da fórmula do volume da esfera, par o cal precisamos coñecer o radio terrestre, medida que xa se fixo na antiga Grecia, e de xeito moi aproximado a partir da diferenza da sombra que facía un au ás 12:00 do mediodía en dous lugares afastados uns centos de km. 

    • Nesta presentación explícase como se pode determinar o radio da Terra medindo á mesma hora a sombra que fai un pau en dous lugares suficientemente afastados. 

    • Cálculo da masa da terra e da súa densidade:

      Para calcular a masa podemos valernos da ecuación da gravitación universal proposta xa por Newton:

      Onde:

      ·         F    é a  forza da gravidade

      ·          é a constante de gravitación universal. O seu valor non foi atopado por Newton senón por Cavendish, quen estableceu que era G = 6,67 x 10-11 N.m2/kg2

      ·         M e m   son as masas dos corpos que interactúan.

      ·         r   é a distancia que separa ás dúas masas

      Supoñamos que M é a masa da Terra e m é a masa dun corpo calquera que valga 1 kg situado na superficie do planeta. A distancia que os separa ® sería o radio do planeta. Como tamén coñecemos o valor de G, podemos deducir o valor de M. Este cálculo fíxoo Cavendish en 1789 obtendo un valor de 6 X 1024 kg.

      Se ledes o apartado 1.3 do libro de texto (páxina 257) veredes as conclusións que se poden extraer destes datos.  

       Para máis información sobre este experimento, podedes consultar o seguinte enlace: 

    • SISMOS E ONDAS SÍSMICAS

      Unha das principais fontes de datos indirectos sobre o interior do planeta son as ondas sísmicas.  Centraremos unha boa parte deste tema no seu estudo e faremos varias actividades  para comprender como podemos obter información delas.

      O noso libro na páxina 258  nos explica cales son o tipos de ondas sísmicas. Entre os tres tipos que existen, as que nos dan información sobre o interior terrestre son as ondas P e as ondas S, por iso centraremos nelas o noso traballo. 

    • Falemos un pouco sobre as ondas

      Para comezar, é importante que comprendamos as diferenzas que existen entre unhas e outras. Os exemplos axúdannos nesta comprensión. Polo tanto, imos buscar exemplos de  movementos ondulatorios que podemos ver e experimentar na realidade e que se comporten igual que as ondas S ou P. 

      Ondas Lonxitudinais: O exempo máis recorrente é o das ondas sonoras. as partículas de aire, ao vibrar, chocan unhas coas outras transmitindo o son na mesma dirección do seu movemento vibratorio. 

      Ondas transversais: Colle unha corda estendida e imprímelle un movemento ondulatorio como farías se se tratase dun látego. Como poderás observar, un punto concreto da corda moverase de arriba a abaixo, mentras que a ondulación que lle imprimiches á corda avanza nunha dirección perpendicular ao movemento de cada punto da corda. 

      Nos seguintes vídeos tedes varios exemplos visuais destes dous tipos de ondas. 

    • Neste documento tedes desenvolvido un caso práctico de determinación dun epicéntro sísmico a partir do rexistro das ondas P e S dun mesmo seismo en catro estacíons sismolóxicas de distintos puntos do planeta. 

      Na primeira parte explica como tedes que facelo. a continuación, propón un caso práctico para que o resolvades. 

    • Sube aquí o traballo que está explicado no documento anterior

    • Sube aquí as solucións aos exercicios do cdocumento anterior. Tamén podes empregar o texto en liña para trasladar as posibles dúbidas

    • A zona de sombra: Como se determinou o tamaño do núcleo terrestre.

      Como estamos vendo, cando se produce un seísmo, as ondas P e S transmítense polo interior do planeta e son rexistradas por estacións sismolóxicas de todo o planeta. 

      Por todo? Pois non. Ao comparar os rexistros de estacións de todo o mundo os xeólogos comprobaron que para cada seísmo, hai unha zona do planeta na que os sismógrafos non rexistran ninguna onda. Nin P nin S.  A esta zona chamáronlle ZONA DE SOMBRA. Para cada seísmo hai sempre unha zona de sombra, unha zona do planeta na que non se detecta ningunha onda procedente de ese tremor. Ademais, esa zona está situada sempre á mesma distancia do epicentro e ten sempre a mesma superficie. 

      Por que se produce a zona de sombra? Cando as ondas pasan dun medio a outro experimentan un cambio de velocidade que produce un cambio de dirección na súa traxestoria. A este fenómeno chamámoslle refracción. (Na páxina 259 do  libro temos uns esquemas que ilustran moi ben o fenómeno da refracción). O ángulo de refracción depende da diferente velocidade de transmisión da onda en cada medio e do ángulo de incidencia da onda ao pasar dun medio ao outro. 

      O documento que podedes ler a continuación explica de que xeito Beno Gutemberg determinou a distancia á que se atopa o núcleo a partir do estudo da zona de sombra. 

    • A terceira descontinuidade. Inge Lehmann

      Antes de nada, debedes ler as páxinas 260 e 261 do libro de texto. Nelas explícase como o estudo das ondas sísmicas permitiu determinar as principais descontinuidades do planeta diferenciando así a codia, o manto e o núcleo terrestres.  

      O seguinte documento quere afondar na figura da xeóloga danesa Inge Lehmann. Unha científica cunha traxectoria impresionante que se mantivo en activo durante a meirande parte dos seus 104 anos de vida, da que todos os estudantes coñecen o seu nome e algunha das súas principais achegas ao estudo da estrutura do planeta. Sen embargo o gran público descoñecía que Lehmann, como se lle citaba nos libros de ciencia, era unha muller. Unha vez mais, o papel da muller na ciencia silénciase a nivel xeral dun xeito moi simple:Nos libros de texto que eu empreguei en secundaria e na universidade había fotos de Mohorovicic e de Gutenberg, pero ningunha de Lehmann e por esa razón todos pensabamos que se trataba, por suposto, dun home. 

    • Neste boletín atoparás preguntas sobre os diferentes contidos do tema sobre estrutura da Terra. O obxectivo é facer a través delas unha revisión do tema que permita fixar algunha das ideas máis importantes que contén. 

      Traballarémolo en clase repartindo as preguntas e contestándoas entre todos. Unha vez contestadas tedes que recoller as respostas entregalas nun documento  nesta tarefa. 

    • Neste documento tedes un comentario sobre os contidos do tema 8 no que destaco que é o que quero que aprendades e do que é menos importante. Espero que vos resulte útil. 

  • A Teoría de Tectónica de Placas é unha teoría sintética. Ten a capacidade de reunir todos os coñecementos e hipóteses existentes ata o momento sobre a orixe e procesos de formación dos principais fenómenos xeolóxicos que se producen na superficie do planeta (Sismicidade, vulcanismo, formación de cordilleiras, fosas oceánicas, océanos, dorsais oceánicas) e unificalas nunha única teoría que ten a capacidade de exlicalos tomando como base centrar a dinámica das placas litosféricas movidas pola enerxía térmica do interior da Terra. 

    Neste tema explicaranse os antecedentes desta teoría, as probas que a demostran e tamén os fenómenos que aínda quedan por explicar. traballaremos principalmente co libro de texto e con algúns materiais que iremos csubindo á aula virtual. 


    La expansión continental originó la tectónica de placas – Nuestroclima

    • Esta presentación vainos ser de utilidade para a exposición do tema na aula. Tamén podedes  empregala para preparar o tema de cara ao exame. 

    • Neste vídeo Xacobo de Toro e Adela Otero explicanos o ciclo de Wilson. Nel cóntanos como as diferentes estruturas e fenómenos relacionados coa Tectónica de Placas fannos pensar que o movemento das placas litosféricas forma parte dun ciclo que se ten repetido ao longo da historia xeolóxica do planeta.


    • No seguinte documento tes preguntas feitas en exames desta materia en anos anteriores. Podes empregalo para revisar os teus coñecementos. 

      Se algunha pregunta te plantexa dúbidas, podes preguntalas en clase ou a través do seguinte foro de dúbidas. 

      Como recomendación, propoño que, sobre todo as preguntas que te poidan parecer máis complicadas, tenta a contestalas pro escrito. 

    • Podedes entregar aquí os vosos boletíns  para a súa corrección. 

      Tedes aquí o boletín en formato editable para que poidades escribir as vosas respostas no mesmo documento. 



    • Presentaremos o tema na clase tomando como base estas dúas presentacións.

    • Achéganse aquí dous diagramas conceptuais que poden ser de utilidade para a comprensión global do tema. 

    • O mapa topográfico é a representación do relevo. A súa comprensióne emprego é imprescindible para coñecer e estudar o relevo do territorio. a seguinte presentación explica como se levanta un perfil topográfico tomando como base un mapa sinxelo.

    • Tedes aquí preguntas de exames de outros anos. Empregádeo como axuda para estudar. 

    • Tedes aquí os guións das práctics de petroloxía (estudo das rochas) 

      Como sempre, tedes que presentar un informe coas vosas anotacións e as respostas ás cuestións que se plnatexan.

      Os guións están en formato editable, polo que os podedes descargar, introducir as respostas e todo o que queirades engadir, e subilas novamente. 

    • Escribide aquí as dúbidas que vos poidan xurdir das preguntas de exames do ficheiro anterior