Saltar navegación

Introdución

A arquitectura do texto

«Raramente somos conscientes da estreita interrelación que existe entre a escritura, pensar, saber e ser».

DANIEL CASSANY

A vivenda é un reflexo da cultura, da historia e do modo de vida dunha sociedade. En Galicia, a arquitectura tradicional presenta unha gran diversidade, desde as casas labregas ata as vivendas mariñeiras ou os pazos. Neste proxecto, o alumnado de 4º de ESO explorará a riqueza da vivenda galega ao tempo que afonda no estudo dos tipos de textos, as súas propiedades e, en especial, o texto descritivo.

Construír un texto é como levantar unha casa: ambas as dúas precisan dunha boa estrutura para ser sólidas e funcionais. O plan ou esquema do texto equivale aos alicerces e os muros que lle dan forma á vivenda, mentres que os parágrafos e as conexións entre ideas funcionan como as estancias ben distribuídas dun fogar. Ademais, igual que unha casa debe ser acolledora e comprensible para quen a habita, un texto debe ser claro, organizado e atractivo para quen o le.

Ao longo da situación de aprendizaxe, investigaremos as características das diferentes tipoloxías de vivenda galega, aprenderemos vocabulario específico relacionado coa casa e aplicaremos os coñecementos adquiridos na elaboración de textos descritivos. Estes textos servirán de base para a creación dun Padlet colaborativo sobre a vivenda tradicional galega e para unha exposición no instituto, onde o alumnado presentará os seus traballos a través de paneis informativos con textos descritivos das distintas construcións.

Este proxecto permitiranos desenvolver competencias clave como a comprensión e produción textual, a investigación e selección de información relevante e a comunicación oral e escrita, á vez que reforzan o coñecemento do patrimonio arquitectónico galego.

Como sabedes, o texto é a unidade básica de comunicación (oral ou escrita) da lingua. Coma no resto das construcións, precisamos unha serie de materiais básicos para elaboralos. Pasamos toda a vida recibindo e elaborando textos, pero..

Que condicións teñen que ter para consideralos como tal?

Para que necesitamos os textos?

Cal é a súa estrutura?

Durante as secuencias didácticas deste proxecto que comezamos agora achegarémonos a tres bloques do currículo da materia de Lingua Galega e Literatura:

Comunicación oral
Comunicación escrita
Funcionamento da lingua

Lectura facilitada

Sodes alumnos e alumnas de 4º ESO a piques de rematar o ensino obrigatorio. Suponse que ao pechar esta etapa debedes ter unha competencia en comunicación lingüística que vos permitan interactuar de forma oral ou escrita de maneira coherente e adecuada e diferentes ámbitos e contextos e con diferentes propósitos. Para iso temos que contar con determinados coñecementos e destrezas que nos permitan comprender e interprentar con espírito crítico as mensaxes que nos chegan. Van tentar manipularnos. Imos ser vítimas da desinformación. Para loitar contra todo iso e para mellorar a nosa comunicación con outras persoas, interactuando de xeito cooperativo, creativo, ético e respectuoso nace este proxecto.

Como sabedes, o texto é a unidade básica de comunicación (oral ou escrita) da lingua. Coma no resto das construcións, precisamos unha serie de materiais básicos para elaboralos. Pasamos toda a vida recibindo e elaborando textos, pero...

Que condicións teñen que ter para consideralos como tal?

Para que necesitamos os textos?

Cal é a súa estrutura?

Durante as secuencias didácticas deste proxecto que comezamos agora achegarémonos a tres bloques do currículo da materia de Lingua Galega e Literatura:

Comunicación oral
Comunicación escrita
Funcionamento da lingua

Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS)

Táboa cos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable
Bibliotecas Escolares de Galicia. Obxectivos de Desenvolvemento Sustentabel (CC BY-SA)

Nesta situación de aprendizaxe, traballamos varios Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) ao conectar a linguaxe coa arquitectura tradicional galega e o patrimonio cultural. Os máis relevantes son:

✅ ODS 4: Educación de calidade 🎓

Desenvolvemento da competencia lingüística a través da comprensión e produción de textos.
Mellora da expresión escrita e oral mediante a investigación e exposición sobre a vivenda tradicional galega.
✅ ODS 11: Cidades e comunidades sostibles 🏡

Reflexión sobre a importancia da conservación da arquitectura tradicional como parte da identidade galega.
Valorización da vivenda tradicional como modelo de construción adaptado ao medio e sostible ao longo do tempo.
✅ ODS 15: Vida dos ecosistemas terrestres 🌿

Concienciación sobre o impacto das construcións no territorio e sobre o uso de materiais naturais na arquitectura galega tradicional.
Análise das técnicas tradicionais de construción e o seu potencial para un urbanismo máis respectuoso co medio ambiente.
A través desta secuencia, o alumnado non só mellora a súa competencia comunicativa, senón que tamén desenvolve unha conciencia crítica sobre o valor do patrimonio arquitectónico e a sostibilidade na construción.

Estímulo: imaxes misteriosas

As casas, igual ca as persoas, teñen unha identidade propia. Ás veces, con só ver un pequeno detalle, podemos recoñecer a súa historia, o lugar ao que pertencen ou incluso o xeito de vida das persoas que as habitaron.

Nesta actividade, poñeremos a proba a vosa capacidade de observación! Proxectarémosvos varias imaxes con fragmentos de vivendas tradicionais galegas: unha porta con historia, un balcón de madeira traballado, unha cheminea de pedra… O voso reto será adiviñar a que tipo de vivenda pertence cada detalle e en que zona de Galicia poderiamos atopala.

Que materiais vedes na imaxe? Pedra, madeira, ferro…? Que nos din sobre a vivenda?
Pensades que a casa está nunha zona de costa ou de interior? Por que?
Como credes que influíu o clima ou a forma de vida na súa construción?

Elaboración propia / Alexandra Pacheco. Imaxes misteriosas (CC BY-SA)


A través deste xogo descubriremos como os pequenos detalles poden contar grandes historias… Estades preparados/as para convertervos en detectives da arquitectura galega? 🔎🏡

Tarefa inicial: Comezamos o noso dicionario da vivenda galega

Duración:
10 minutos
Agrupamento:
Por parellas
Imaxe de dous grupos de alumnos traballando xuntos
Elaboración propia con Canva a partir de imaxe creada por ChatGPT-4. Traballo por parellas (CC BY-SA)


📌 Como o faremos?

1️⃣ Elixe os termos que máis vos chamaron a atención ou que vos pareceron novos.
2️⃣ Buscade o seu significado en fontes fiables (dicionarios, artigos, materiais didácticos…) e escribide unha definición clara e breve.
3️⃣ Engadide unha imaxe ou debuxo para ilustrar cada termo.
4️⃣ Subide os vosos termos ao glosario colaborativo, que construiremos entre todos/as en formato dixital (Padlet, documento compartido ou cartolina na aula).

📌 Preguntas que vos poden axudar:

É un termo propio da arquitectura galega ou úsase noutros lugares?
Seguímos usándoo hoxe en día ou é máis típico de construcións antigas?
Por que cres que se usaban certos materiais e non outros?


💡 Obxectivo final: Ao rematar a situación de aprendizaxe, teremos un glosario visual que recolla toda a riqueza do vocabulario vinculado á vivenda galega! Preparados/as para convertervos en exploradores do noso patrimonio arquitectónico? 🏡📚

Creado con eXeLearning (Ventana nueva)