4. CULTURA

- A CULTURA

EDUCACIÓN E ENSINO

Hai unha relación entre poder político e concepto sobre educación,liberais ou moderados.

Ø Os liberais- ven a educación como algo básico nunha nación:

§ Debe ser universal,para todos, aínda que as mulleres acceden máis tarde e en menor número á educación.

§ Unificada, para todo o estado.

§ Gratuíta.

§ Obrigatoria, nos primeiros niveis.

§ Pública

Ø Os moderados - Acércanse máis as posturas da igrexa católica,asinan o Concordato de 1851 que acomodará o ensino á doutrina católica.

REFORMAS DO SISTEMA EDUCATIVO

o 1ª Reforma Lei de Pidal- Propón o control do estado sobre libros exames e materiais.

o 2ª Reforma Lei Moyano 1857- Os concellos ocuparanse da ensinanza primaria. En cada capital de provincia haberá un instituto. E en toda España 10 universidades.

No 1880 só o 30% de homes e o 10% de mulleres saben ler e escribir. Na Restauración vólvese ó estado confesional e ó concordato. A Dictadura de Primo de Rivera restrinxe aínda máis a ensinanza.

Os mestres terán un oficio mal pagado. Ata o s. XX existen “escolas de ferrado” nas que se pagaba ós profesores,xente sen cualificación, en especies.

RENOVACIÓN NO ENSINO

Neste país sempre existe unha corrente tradicionalista fronte a unha de pensamento máis moderno e secular.

o A Institución Libre de Enseñanza(ILE)creada no 1876. Fundada por Giner de los Ríos,Sanz del Río, Azcárate e Fernando Castro. Mantívose con donativos particulares.Ten gran influencia do Krausismo(tolerancia,honestidade no traballo,responsabilidade,valoración da persoa).Leva a cabo unha política de innovación educativa,coeducación nas aulas,textos só como libros de apoio e consulta,viaxes como complemento da aprendizaxe.Por ela pasan os máis importantes intelectuais tanto profesores como alumnos.

A ILE propicia a creación da “Junta para La Ampliación de Estudios”(1907)presidida por Santiago Ramón y Cajal, novel de Medicina en 1906. A Residencia de Estudiantes (1910)onde viven Dalí,Buñuel e García Lorca.

Tamén destacan a “Escola Moderna” de Ferrer Guardia. A Igrexa funda as “Escolas de Vacacións”.

NA CULTURA é de destacar a labor do Rexeneracionismo e a Xeración de 1898(Unamuno,Valle Inclán,Baroja,Machado,Pidal(historiador)Rusiñol e Zuloaga(pintores).

Xeración de 1914-Ortega y Gasset,Azaña, Eugenio D,Ors(pensamento). Científicos como Marañón e Cabrera. Pérez de Ayala(escritor)

Xeración de 1927 Aleixandre,Lorca,Guillén ou Gerardo Diego.

En ciencia destacarán Ramón y Cajal, Monturiol e Peral