Puntos de auga para a loita contra os incendios forestais
Section outline
-
O propósito deste proxecto educativo interdisciplinario, levado a cabo durante as sesións de traballo da materia de tecnoloxía para o primeiro curso da Educación Secundaria Obrigatoria (ESO), foi desenvolver un plan integral que combinase a disposición estratéxica de depósitos de auga coa plantación de especies vexetais resistentes ao lume, coa finalidade de mellorar a capacidade de prevención e control de incendios forestais en áreas vulnerables.
Unha das actividades principais deste proxecto foi a redacción dunha memoria descritiva, na que os estudantes investigaron os incendios forestais en Galicia, centrando a súa atención especialmente na zona de Monforte de Lemos. Nesta memoria, analizáronse as causas e os impactos dos incendios forestais, e propuxéronse solucións eficaces para a súa prevención e control. Unha das propostas clave deste proxecto foi a construción de depósitos de auga situados estratexicamente, combinados con plantacións de especies vexetais resistentes ao lume. Estas medidas non só contribuíron á loita contra os incendios, senón que tamén promoveron a restauración ecolóxica das áreas afectadas e a conservación da biodiversidade local.
Ademais da redacción da memoria descritiva, os estudantes tamén realizaron varias actividades prácticas, como a creación dunha maqueta tridimensional do relevo dunha montaña próxima a Monforte de Lemos. Esta actividade permitiu unha comprensión máis profunda da topografía e a súa relación coa prevención de incendios forestais. Outra actividade destacada foi a elaboración dunha maqueta dun punto de captación de auga en escala, na que os estudantes aplicaron conceptos fundamentais de electricidade e matemáticas para deseñar e construír un sistema eficiente de extracción e distribución de auga.
Por último, os estudantes tamén se involucraron na programación dun software utilizando o programa Pseint. Este programa permitiu determinar o nivel de alerta para incendios forestais, baseándose en indicadores externos como a velocidade do vento, a temperatura, a humidade relativa e a localización xeográfica.
Os contidos a traballar neste proxecto son:
Tecnoloxía:
Tecnoloxías de detección e prevención de incendios forestais.
Deseño e funcionamento de depósitos de auga para loita contra incendios.
Sistemas de rego e xestión de recursos hídricos.
Bioloxía e Xeoloxía:
Ecosistemas forestais e a súa importancia.
Ciclo da auga e o seu papel nos bosques.
Xeografía e Historia:
Xeografía física das áreas vulnerables aos incendios forestais.
Historia de incendios forestais relevantes e as súas consecuencias.
Matemáticas:
Cálculos de volume e capacidade para determinar o tamaño óptimo dos depósitos de auga.
Análise estatística de datos sobre incendios forestais e condicións climáticas.
Actividade 1: Memoria descritiva
Na primeira actividade do proxecto, os estudantes realizaron unha investigación sobre os incendios forestais en Galicia, centrando a súa atención nos arredores de Monforte de Lemos. Exploraron as posibles causas destes incendios, tanto naturais como humanas, e os danos que provocaban no medio ambiente, na economía e na sociedade local.
Na segunda actividade, analizaron diferentes solucións para loitar contra os incendios forestais, estudando métodos de detección precoz, técnicas de prevención, políticas de xestión forestal e estratexias de extinción. Destacaron a importancia da colaboración entre entidades gobernamentais, organizacións ambientais e a comunidade local.
Como parte da solución para a loita contra os incendios, os estudantes propuxeron a construción dun depósito de captación de augas na zona próxima a Monforte de Lemos. Este depósito serviría non só para almacenar auga destinada á extinción de incendios, senón tamén como fonte de rego para unha futura plantación de castiñeiros, constituíndo unha estratexia integral para a prevención e mitigación de incendios forestais.
Por último, os estudantes redactaron unha memoria descritiva utilizando o programa informático LibreOffice Writer. Nesta memoria, incluíron os achados da investigación sobre incendios forestais, as causas e factores, a proposta do depósito de auga e a súa dobre función, así como os pasos a seguir para a implantación do proxecto. Enfeitaron a importancia da plantación de árbores autóctonas e mencionaron brevemente os planos do depósito de augas, a plantación de castiñeiros, os orzamentos, etc.
https://mediorural.xunta.gal/sites/default/files/temas/defensa-monte/guia-incendios/index.html
Actividade 2: Maqueta tridimensional
Na segunda actividade, os estudantes analizaron detalladamente as curvas de nivel dun plano topográfico en dúas dimensións dunha montaña preto do concello de Monforte de Lemos, coñecida como Monte Marroxo, para logo aplicar ese coñecemento na construción dunha maqueta tridimensional do relevo representado. Utilizando materiais como cartón ou cartolina, os estudantes crearon capas que reflectían as diferentes elevacións do terreo, seguindo fielmente as curvas de nivel do plano. Esta actividade promoveu o desenvolvemento de habilidades na interpretación espacial, a planificación de proxectos e a construción manual, ao tempo que profundou a súa comprensión da topografía e a representación do relevo en tres dimensións.
Esta maqueta serviu para buscar unha localización exacta da situación dun punto de captación de auga, así como a posible plantación de vexetación autóctona para loitar contra os incendios.
Por último, os estudantes redactaron unha memoria descritiva utilizando o programa informático Lubrifica Reter. Nesta memoria, incluíron os achados da investigación sobre incendios forestais, as causas e factores, a proposta do depósito de auga e a súa dobre función, así como os pasos a seguir para a implantación do proxecto. Enfeitaron a importancia da plantación de árbores autóctonas e mencionaron brevemente os planos do depósito de augas, a plantación de castiñeiros, os orzamentos, etc.
Actividade 3 : Maqueta dun punto de auga con sistema eléctrico.
Nesta actividade contemplouse a realización dun punto de captación de auga a escala coa finalidade de abordar e aplicar conceptos fundamentais nos campos da electricidade e das matemáticas. Este proxecto tiña como obxectivo primordial a integración e comprensión da lei de Ohm, así como a familiarización cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico, tales como a batería, os cables, as electroválvulas e os motores de bombeo de augas.
Cabe destacar que a realización deste punto de captación de auga ergueuse como unha medida indispensable na loita contra os incendios forestais, ofrecendo a infraestrutura necesaria para a extracción e distribución eficiente do recurso hídrico. Ademais, móstrase a sua potencial aplicación no rego inicial de plantacións autóctonas, contribuíndo así ao fomento da biodiversidade vexetal en entornos específicos.
Coa execución deste proxecto, propiciouse un espazo de aprendizaxe práctico e multidisciplinario, onde se conxugan aspectos teóricos coa experimentación directa, promovendo un enfoque educativo integral e orientado cara á resolución de problemáticas reais no ámbito medio ambiental e de seguridade contra incendios.
Actividade 4: Programación.
A Actividade 4 consistiu nunha sesión dedicada á programación mediante o software Pseint, co propósito de introducir aos alumnos nos conceptos fundamentais da programación, tales como o significado do termo "programar", a natureza dun algoritmo e nocións básicas para desenvolverse no entorno de desenvolvemento Pseint.
O obxectivo primordial desta actividade foi a creación dun programa informático capaz de determinar o nivel de alerta ante incendios forestais, baseándose nunha serie de indicadores externos que serían medidos ou consultados en liña, tales como a velocidade do vento, a temperatura ambiente, a humidade relativa, o mes do ano, a cubicación xeográfica, entre outros. Esta información sería procesada mediante unha fórmula matemática que permitiría avaliar o risco de ocorrencia dun incendio forestal.
A utilidade práctica deste programa radica na súa capacidade para proporcionar información relevante respecto á xestión da auga almacenada no punto de captación, permitindo determinar se é pertinente destinar este recurso para actividades de rego ou se, pola contra, é preferible conservalo na súa totalidade debido ao risco potencial de incendio.