CARMINA BURANA
| Site: | Aula Virtual IES Eduardo Pondal |
| Course: | Latín 1º BAC Susana |
| Book: | CARMINA BURANA |
| Printed by: | Guest user |
| Date: | Friday, 28 November 2025, 7:22 PM |
1. Os Carmina Burana e os goliardos
Os CARMINA BURANA ("Cantigas de Beuern", en latín) son unha colección de cantos goliardos dos seculos XII e XIII, reunidos nun manuscrito encontrado no mosteiro de Beuern (Bura, en latín), no distrito
de Benediktbeuern Alemania, no século XIX.
O termo goliardo empregouse durante a Idade Media para referirirse a clérigos vagabundos, estudantes pobres e pícaros que proliferaron no s. XIII co xurdimento das universidades en España, Francia, Italia, Alemania e Inglaterra. Levaban unha vida disipada e buscaban acollemento en universidades, mosteiros (sen aceptar as súas normas) e mesmo mesóns e tabernas, onde podían recibir comida e viño a cambio da súa música. A etimiloxía do termo goliardo é escura, podería proceder de Goliat, personaxe bíblico asociado co demo, ou do latín gula, polo seu apetito.
Os Carmina Burana foron atopados a principos do s. XIX nun códice policromado. Están escritos na súa maioría en latín, porque daquela era unha lingua franca que se entendía en toda Europa. Hai varios tipos de cantigas, pero as máis coñecidas son as que falan dos praceres terrenais e do amor. Nelas faise crítica de todas as crases sociais e, sobre todo, dos poderosos: os nobres, o rei e o clero.
Algunhas cantigas teñen notación musical neumática, propia dos s. IX ao XIII, na que non se especificaba o ritmo.
Estas cantigas fixéronse coñecidas no S. XX, cando o alemán Carl Orff as musicou entre 1936 e 1937. A cantiga máis coñecida é O, Fortuna, que fai referencia ao tópico literario da fortuna variable, representada como unha roda que varía de posición e fai que os que están arriba acaben abaixo.
1.1. O, FORTUNA!
O, FORTUNA!
(Intenta traducir as palabras que faltan)
|
O, Fortuna!, |
________________, |
|
velut luna, |
como ___________, |
|
statu variabilis, |
de fases__________, |
|
semper crescis |
______________ |
|
aut decrescis; |
______________, |
|
vita detestabilis |
_____________ |
|
nunc obdurat |
agora oprime |
|
et tunc curat |
e despois alivia |
|
ludo mentis aciem, |
cun xogo da mente a batalla |
|
egestatem, |
a pobreza, |
|
potestatem |
o poder |
|
disolvit ut glaciem. |
______ como o xeo |
|
|
|
|
Sors immanis |
Sorte (=destino) terrible |
|
et inanis, |
et vaidosa, |
|
rota tu volubilis, |
ti es unha roda que da voltas, |
|
status malus, |
mala é a túa natureza, |
|
vana salus |
vana a túa felicidade |
|
semper disolubilis, |
_____ se esfarela, |
|
obumbrata |
oculta na sombra |
|
et velata |
e tapada cun veo |
|
mihi quoque niteris; |
brillas tamén para min; |
|
nunc per ludum |
agora polo xogo da túa maldade |
|
dorsum nudum |
nu o lombo |
|
fero tui sceleris. |
levo. |
|
|
|
|
Sors salutis |
Sorte da felicidade |
|
et virtutis |
e da ________ |
|
mihi nunc contraria |
para min agora ______ |
|
est affetus |
é a túa presenza |
|
et defectus |
e a túa ausencia |
|
semper in angaria. |
_______nos escraviza. |
|
Hac in hora |
Por isto agora |
|
sine mora |
sen demora |
|
corde pulsum tangite; |
tocade as cordas, |
|
quod per sortem |
porque pola sorte |
|
sternit fortem, |
tirouse o forte, |
|
mecum omnes plangite!. |
comigo todos cantade! |
1.2. IN TABERNA QUANDO SUMUS
IN TABERNA QUANDO SUMUS
Versión do Clemencic Consort, algo máis lenta
(Intenta traducir as palabras que faltan)
|
In taberna quando sumus, |
Cando _____ ______________ |
|
non curamus quid sit humus, |
non nos preocupamos da tumba, |
|
sed ad ludum properamus, |
senón que nos dedicamos ó xogo, |
|
cui semper insudamus. |
co cal sempre nos afanamos |
|
Quid agatur in taberna, |
O que pase___________, |
|
ubi nummus est pincerna, |
cando o taberneiro ten a guita, |
|
hoc est opus ut quaeratur; |
vale a pena sabelo |
|
sic quid loquar audiantur. |
así ides oír o que eu diga: |
|
|
|
|
Quidam ludunt, quidam bibunt, |
Uns xogan, outros________, |
|
quidam indiscrete vivunt, |
outros sen vergoña_______, |
|
sed in ludo qui morantur |
pero os que viven no xogo, |
|
ex his quidam denudantur, |
uns saen en bolas, |
|
quidam ibi vestiuntur, |
outros saen forrados, |
|
quidam saccis induuntur: |
e outros vestidos con_____. |
|
ibi nullus timet mortem |
alí ninguén ____________ |
|
sed pro Bacco mittunt sortem. |
senón que por Baco botan____. |
|
Primo pro nummata vini, |
A primeira vez, os viños son gratis, |
|
ex hac bibunt libertini: |
por esta ___________________: |
|
semel bibunt pro captivis, |
a segunda beben polos cativos. |
|
post haec bibunt ter pro vivis, |
despois desta_____a terceira vez_________, |
|
quater pro Cristianis cunctis, |
a cuarta polo resto dos_________, |
|
quinquies pro fidelibus defunctis, |
a quinta polos fieis_____________, |
|
sexies pro sororibus vanis, |
a sexta polas monxas sen sentidiño, |
|
septies pro militibus silvanis. |
a sétima polos ladróns dos camiños. |
|
octies pro fratribus perversis, |
a oitava polos frades__________, |
|
novies pro monachis dispersis, |
a novenas polos monxes__________, |
|
decies pro navigantibus, |
a décima ________________, |
|
undecies pro discordantibus, |
a undécima _______________, |
|
duodecies pro paenitentibus, |
a duodécima_______________, |
|
tredecies pro iter agentibus, |
a décimo terceira polos que viaxan, |
|
tam pro papa quam pro rege |
tanto polo ____ como polo____ |
|
bibunt omnes sine lege. |
_______todos_____________. |
|
|
|
|
Bibit hera, bibit herus , |
________a ama,_____________, |
|
bibit miles bibit clerus, |
________o soldado______________, |
|
bibit ille, bibit illa, |
_________, _____________, |
|
bibit servus et ancilla, |
__________________a criada, |
|
bibit velox, bibit piger, |
__________, ________preguiceiro. |
|
bibit albus, bibit niger, |
______o branco, __________, |
|
bibit constans, bibit vagus, |
______________,___________ |
|
bibit rudis, bibit magus. |
_______ o pailán, __________ o sabio. |
|
Bibit pauper et aegrotus, |
___________pobre e o enfermo, |
|
bibit exul et ignotus, |
_______ o desterrado e o descoñecido, |
|
bibit puer, bibit canus, |
_______o neno, ________o vello, |
|
bibit praesul et decanus, |
_________o bispo __________, |
|
bibit soror, bibit frater, |
_________ , _______________, |
|
bibit anus, bibit mater, |
________a vella,________, |
|
bibit ista, bibit ille, |
__________, ___________, |
|
bibunt centum, bibunt mille. |
____________, ____________. |
|
|
|
|
Parum sescentae nummatae |
Pouco_____________ ducados |
|
durant cum inmoderate |
________, se con desenfreo |
|
bibunt omnes sine meta |
__________todos________ |
|
quamvis bibant mente laeta. |
aínda que ______ coa_____ contenta. |
|
Sic nos rodunt omnes gentes |
Así nos critica todo o mundo |
|
et sic erimus egentes. |
e así seremos pobres. |
|
Qui nos rodunt confundatur |
Os que nos critican que se_________ |
|
"et cum iustis non inscribantur". |
“ e que non na lista do bos non se inscriban” |