CARMINA BURANA

Site: Aula Virtual IES Eduardo Pondal
Course: Latín 1º BAC Susana
Book: CARMINA BURANA
Printed by: Guest user
Date: Friday, 28 November 2025, 7:22 PM

1. Os Carmina Burana e os goliardos

Os CARMINA BURANA ("Cantigas de Beuern", en latín) son unha colección de cantos goliardos dos seculos XII e XIII, reunidos nun manuscrito encontrado no mosteiro de Beuern (Bura, en latín), no distrito de Benediktbeuern Alemania, no século XIX.

O termo goliardo empregouse durante a Idade Media para referirirse a clérigos vagabundos, estudantes pobres e pícaros que proliferaron no s. XIII co xurdimento das universidades en España, Francia, Italia, Alemania e Inglaterra. Levaban unha vida disipada e buscaban acollemento en universidades, mosteiros (sen aceptar as súas normas) e mesmo mesóns e tabernas, onde podían recibir comida e viño a cambio da súa música. A etimiloxía do termo goliardo é escura, podería proceder de Goliat, personaxe bíblico asociado co demo, ou do latín gula, polo seu apetito.

Os Carmina Burana foron atopados a principos do s. XIX nun códice policromado. Están escritos na súa maioría en latín, porque daquela era unha lingua franca que se entendía en toda Europa. Hai varios tipos de cantigas, pero as máis coñecidas son as que falan dos praceres terrenais e do amor. Nelas faise crítica de todas as crases sociais e, sobre todo, dos poderosos: os nobres, o rei e o clero.

Algunhas cantigas teñen notación musical neumática, propia dos s. IX ao XIII, na que non se especificaba o ritmo.

Estas cantigas fixéronse coñecidas no S. XX, cando o alemán Carl Orff as musicou entre 1936 e 1937. A cantiga máis coñecida é O, Fortuna, que fai referencia ao tópico literario da fortuna variable, representada como unha roda que varía de posición e fai que os que están arriba acaben abaixo.

1.1. O, FORTUNA!

O, FORTUNA!

(Intenta traducir as palabras que faltan)

O, Fortuna!,

________________,

velut luna,

como ___________,

statu variabilis,

de fases__________,

semper crescis

______________

aut decrescis;

______________,

vita detestabilis

_____________

nunc obdurat

agora oprime

et tunc curat

e despois alivia

ludo mentis aciem,

cun xogo da mente a batalla

egestatem,

a pobreza,

potestatem

o poder

disolvit ut glaciem.

______ como o xeo

 

 

Sors immanis

Sorte (=destino) terrible

et inanis,

et vaidosa,

rota tu volubilis,

ti es unha roda que da voltas,

status malus,

mala é a túa natureza,

vana salus

vana a túa felicidade

semper disolubilis,

_____ se esfarela,

obumbrata

oculta na sombra

et velata

e tapada cun veo

mihi quoque niteris;

brillas tamén para min;

nunc per ludum

agora polo xogo da túa maldade

dorsum nudum

nu o lombo

fero tui sceleris.

levo.

 

 

Sors salutis

Sorte da felicidade

et virtutis

e da ________

mihi nunc contraria

para min agora ______

est affetus

é a túa presenza

et defectus

e a túa ausencia

semper in angaria.

_______nos escraviza.

Hac in hora

Por isto agora

sine mora

sen demora

corde pulsum tangite;

tocade as cordas,

quod per sortem

porque pola sorte

sternit fortem,

tirouse o forte,

mecum omnes plangite!.

comigo todos cantade!

1.2. IN TABERNA QUANDO SUMUS

IN TABERNA QUANDO SUMUS

Versión do Clemencic Consort, algo máis lenta

(Intenta traducir as palabras que faltan)

In taberna quando sumus,

Cando _____   ______________

non curamus quid sit humus,

non nos preocupamos da tumba,

sed ad ludum properamus,

senón que  nos dedicamos ó xogo,

cui semper insudamus.

co cal sempre nos afanamos

Quid agatur in taberna,

O que pase___________,

ubi nummus est pincerna,

cando o taberneiro ten a guita,

hoc est opus ut quaeratur;

vale a pena sabelo

sic quid loquar audiantur.

así ides oír o que eu diga:

 

 

Quidam ludunt, quidam bibunt,

Uns xogan, outros________,

quidam indiscrete vivunt,

outros sen vergoña_______,

sed in ludo qui morantur

pero os que viven no xogo,

ex his quidam denudantur,

uns saen en bolas,

quidam ibi vestiuntur,

outros saen forrados,

quidam saccis induuntur:

e outros vestidos con_____.

ibi nullus timet mortem

alí ninguén ____________

sed pro Bacco mittunt sortem.

senón que por Baco botan____.

Primo pro nummata vini,

A primeira vez, os viños son gratis,

ex hac bibunt libertini:

por esta ___________________:

semel bibunt pro captivis,

a segunda beben polos cativos.

post haec bibunt ter pro vivis,

despois desta_____a terceira vez_________,

quater pro Cristianis cunctis,

a cuarta polo resto dos_________,

quinquies pro fidelibus defunctis,

a quinta polos fieis_____________,

sexies pro sororibus vanis,

a sexta polas monxas sen sentidiño,

septies pro militibus silvanis.

a sétima polos ladróns dos camiños.

octies pro fratribus perversis,

a oitava polos frades__________,

novies pro monachis dispersis,

a novenas polos monxes__________,

decies pro navigantibus,

a décima ________________,

undecies pro discordantibus,

a undécima _______________,

duodecies pro paenitentibus,

a duodécima_______________,

tredecies pro iter agentibus,

a décimo terceira polos que viaxan,

tam pro papa quam pro rege

tanto polo ____ como polo____

bibunt omnes sine lege.

_______todos_____________.

 

 

Bibit hera, bibit herus ,

________a ama,_____________,

bibit miles bibit clerus,

________o soldado______________,

bibit ille, bibit illa,

_________, _____________,

bibit servus et ancilla,

__________________a criada,

bibit velox, bibit piger,

__________, ________preguiceiro.

bibit albus, bibit niger,

______o branco, __________,

bibit constans, bibit vagus,

______________,___________

bibit rudis, bibit magus.

_______ o pailán, __________ o sabio.

Bibit pauper et aegrotus,

___________pobre e o enfermo,

bibit exul et ignotus,

_______ o desterrado e o descoñecido,

bibit puer, bibit canus,

_______o neno, ________o vello,

bibit praesul et decanus,

_________o bispo __________,

bibit soror, bibit frater,

_________ , _______________,

bibit anus, bibit mater,

________a vella,________,

bibit ista, bibit ille,

__________, ___________,

bibunt centum, bibunt mille.

____________, ____________.

 

 

Parum sescentae nummatae

Pouco_____________  ducados

durant cum inmoderate

________, se con desenfreo

bibunt omnes sine meta

__________todos________

quamvis bibant mente laeta.

aínda que ______ coa_____ contenta.

Sic nos rodunt omnes gentes

Así nos critica todo o mundo

et sic erimus egentes.

e así seremos pobres.

Qui nos rodunt confundatur

Os que nos critican que se_________

"et cum iustis non inscribantur".

“ e que non na lista do bos non se inscriban”